Verslag van het congres in Thorn 2001

Op zaterdag 24 november 2001 vond het zeventwintigste congres van de Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde. Meer dan zestig deelnemers woonden deze activiteit bij in congrescentrum De Grote Hegge te Thorn. Thema van het congres was

Het land van Thorn in taal en geschiedenis.

Het programma bestond uit drie ochtend- en twee middaglezingen, terwijl verder ook een bezoek aan de historische kern en de abdijkerk van Thorn was gepland. Omstreeks 10 uur sprak de voorzitter van de vereniging, prof. dr. Jan Goossens een inleidend welkomstwoord uit.

Peter Roost ging in de eerste lezing in op de historie van het door Graaf Ansfried in de tiende eeuw gestichte stift. Met name de enorme betekenis die de adellijke stiftdames voor Thorn en omgeving hebben gehad, kwam uitgebreid ter sprake. De abdis was tot 1793, tot de inval van de Fransen, hoofd van het vorstendom Thorn en had in deze hoedanigheid zitting in de Duitse Rijksdag. In 1797 werd Thorn ingelijfd bij het (Franse) Département de la Meuse Inférieure, wat het einde van het acht eeuwen oude stift en het begin van veel sociale ellende voor de inwoners van Thorn betekende.

Lic. Jan Segers besprak in zijn lezing een aantal persoonsnamen uit een oud cijnsregister uit het archief van de abdij van Thorn.

Dr. Ben Hermans handelde in zijn voordracht over de wijze waarop klinkers en tonen elkaar in de Limburgse dialecten kunnen beïnvloeden.

In aansluiting aan het ochtendprogramma sprak prof. dr. José Cajot een in memoriam uit n.a.v. het overlijden van ons lid en oud-bestuurslid André Stevens. Hij memoreerde daarin de grote verdiensten van dhr. Stevens voor de (Limburgse) dialectologie en toponymie.

Na de Limburgse koffietafel, die in de Grote Hegge werd gebruikt, splitste het gezelschap zich op. Niet-leden werden o.l.v. een gids uitvoerig door de historische kern van Thorn en de abdijkerk –- het enige monumentale overblijfsel van het abdijcomplex –- geleid. Voor de leden was er eerst een huishoudelijke vergadering en vervolgens een ingekorte rondleiding door centrum en kerk.

Het middagprogramma werd geopend met een referaat van dr. Pierre Bakkes, streektaalfunctionaris van de provincie Nederlands-Limburg. Hij vergeleek in zijn lezing het dialect van Thorn met dat van de dialecten in de nabije omgeving. Zijn lezing werd geïllustreerd met geluidsfragmenten waarop het dialect van Thorn te horen was.

Drs. Michiel de Vaan trok in zijn referaat, met als titel Schuilen in Limburg een vergelijk tussen de Limburgse woorden ‘sjoel’ en ‘sjoer’ die beide ‘bui, regen, onweer’, maar ook ‘afdak, bedekking’ kunnen betekenen en toonde aan dat de eerstgenoemde betekenis uit de tweede is voortgekomen. Rond 17.30 uur werd het congres, dat door de deelnemers als boeiend en geslaagd werd beschouwd, door de voorzitter afgesloten. Het gezelschap verplaatste zich vervolgens naar het Thornse stadhuis, waar het werd ontvangen door het gemeentebestuur.