Jaarboek 1 (1999) – Peer

5Jan Goossens: Ten geleide
7Clem Agten, De klinkers en tweeklanken in de dialecten van Eksel en Hechtel
41Jaak Nouwen, Plaats- en persoonsnamen te Grote-Brogel vroeger en nu
53Jan Goossens, Onbeklemtoonde klinkers in het Limburgs
65Herman Crompvoets, Enkele medeklinkersisoglossen in de provincies Limburg
79Ton van de Wijngaard, Blève, kómme, krèje, vónge, woeëde i kaat braat. Het voltooid deelwoord van zes werkwoorden met perfectieve betekenis in de Limburgse dialecten.
VLDN-info 1998
91Jaarverslag
93Ledenlijst – Publicaties – Congressen

Jaarverslag 1998

1. Tijdens de bestuursvergaderingen bereidde het bestuur van de Vereniging het congres, de publicaties en de medewerking aan initiatieven van anderen voor. Daarenboven vergaderde het dagelijks bestuur nog enkele malen en werd er gewerkt aan enkele concrete projecten. Bestuursleden van de VLDN werkten aan de voorbereiding van de “Bibliografie Nederlands-Limburgse Naamkunde”, die normaal in 2000 (of als het kan vroeger) in de reeks Bijlagen verschijnt.

2. De activiteiten van onze vereniging zijn gericht op de beide Limburgen. Daarom bestaat het bestuur voor nagenoeg de helft uit Belgisch Limburgse en Nederlands Limburgse leden en wordt het congres afwisselend in Belgisch en in Nederlands Limburg gehouden. In 1997 werd het congres in Venlo gehouden. Op 14 november 1998 kwam Peer aan de beurt. In 1999 congresseren wij in Valkenburg.

3. Dienstverlening.

Het secretariaat beantwoordde een aantal telefoons en brieven van onderzoekers, studenten en verenigingen die, zoals de vorige jaren, een beroep deden op de Vereniging voor problemen in verband met dialectologisch en naamkundig onderzoek. In de loop van het voorbije jaar werden enkele bestuursleden geraadpleegd en op vergaderingen uitgenodigd voor het opzetten van een dialectwoordenboek. Tevens worden (bestuurs)leden geraadpleegd in verband met straatnaamgeving en/of zijn lid van de Provinciale Commissie voor Straatnaamgeving.

In het kader van de dienstverlening hielden een aantal bestuursleden ook lezingen en werkvergaderingen bij een aantal lokale verenigingen in Limburg.

4. Publicaties.

In 1998 werden weer vijf nummers in de reeks Mededelingen van de Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde gepubliceerd, nl.

nr. 94: Jan Segers: Cuvelier en Huysmans 100 jaar later: Moet de toponymische studie van Bilzen nog geschreven worden?

nr. 95: Herman Crompvoets: Klank- en woordgeografie rond Venlo

nr. 96: Georg Cornelissen: Taal en onderwijs in Noord-Limburg in de Franse tijd (1794-1814)

nr. 97: Ward Van Osta: Venlo en andere lo-namen

nr. 98: Frens Bakker: Het Venloos en het Blericks, een stads- en een dorpsdialect in één gemeente

5. Congres van de Vereniging.

Op 14 november 1998 hield de vereniging een druk bijgewoond en door de deelnemers erg gesmaakt congres in ‘t Poorthuis te Peer. Er waren een zeventigtal deelnemers. Vier lezingen, een bezoek aan “De Reus van de Kempen” en het Preud’hommemuseum en de huishoudelijke vergadering vormden de voornaamste elementen van het programma. De lezingen – een korte, historische inleiding over de geschiedenis van Peer; een lezing over de persoons- en plaatsnamen van Kleine Brogel, een lezing over klank- en woordgeografie in Peer en zijn deelgemeenten en een lezing over de Ekselse klinkers tegenover die van de omringende dialecten – wekten veel belangstelling, niet alleen bij de deelnemers, maar ook bij de geschreven pers, bij de radio en bij TV-Limburg.

6. Zoals steeds werkte de vereniging mee aan de Brabantse Dialectendag op 10 oktober 1998 in Brussel. Dit heeft mede te maken met het feit dat het zgn. “mich-kwartier” (de driehoek Diest-Tienen-Zoutleeuw) zijdelings tot het werkgebied van de vereniging behoort. Een aantal (bestuurs)leden werken actief mee aan de organisatie en onze publicaties vallen erg in de smaak, vooral het vademecum “Hoe maak ik een dialectwoordenboek?”.

7. Ledenaantallen.

Tijdens het voorbije jaar heeft het bestuur de inspanningen voortgezet om het ledenaantal minstens te behouden. Wanneer de contributie wordt verhoogd, kan dat tegenslaan. Toch valt dit mee. Er kwamen enkele afmeldingen, maar ook nieuwe aanmeldingen.

Het aantal aangemelde leden was in 1997 lichtjes verminderd tot een 160-tal. Op het einde van 1998 hadden wij 169 aangemelde leden. Voor de ledenlijst: zie bijlage.

8. Personalia

In de loop van het afgelopen werkjaar overleden de leden J. Dreezen uit Oostende en H. Walschaerts uit Maaseik.

9. De vereniging bereidt een aantal nieuwe initiatieven voor:

a) Een nieuw nummer in de reeks Bijlagen, nl. een nr. 7: Bibliografie Limburgse Naamkunde (cfr. supra).

b) Het congres te Valkenburg op 13 november 1999.

Het thema: “Taal en geschiedenis in het Land van Valkenburg, mede in verband met de Landen van Overmaas.”

c) Verder denkt men aan een groter opgezet symposium naar aanleiding van het vijfentwintigjarig bestaan van de Vereniging. Hiervoor wordt samenwerking gezocht met partners uit Nederland (Veldeke bestaat binnekort 75 jaar) en Duitsland (het Amt für Rheinische Landeskunde bestaat binnenkort 20 jaar).


Na de lunch stonden de traditionele huishoudelijke vergadering, een bezoek aan het Gallo-Romeins Museum en aan de Onze-Lieve-Vrouwbasiliek op het programma.

Prof. dr. José Cajot wijdde de eerste middaglezing aan “De westgrens van het niet-polytone Zuid-Limburgse gebied”. De Limburgse polytonie of Rheinische Akzentuierung is een kenmerk van de Limburgs-Rijnlandse dialecten; zij treedt op bij vocalen in hoofdtonige lettergrepen. De spreker constateerde dat in een aantal plaatsen deze polytonie verdwenen is – zonder dat er echter sprake is van een verlies van dialecticiteit (gebied van Zichen, Vroenhoven, Val-Meer, Kesselt, Wolder, Gronsveld, Eijsden, Moelingen). Dit toonverlies is vermoedelijk niet veroorzaakt door het toegenomen contact met het Algemeen Nederlands of door de nabijheid van de taalgrens. Indrukwekkende statistische gegevens tonen z.i. integendeel aan dat de polytonie bepaalde klankwijzigingen heeft bewerkt die op hun beurt distinctief geworden zijn; deze fonologische redundantie heeft vervolgens de polytonie opgeheven .

De laatste lezing van deze dag verzorgde dr. Joep Kruijsen, die handelde over “Romaanse elementen in Zuid-Limburg”. Romaanse elementen traden weinig op in de post-Romeinse periode (5de – 9de eeuw). Veel belangrijker was de ontlening van Romaanse woorden bij de opkomst van nieuwe technologiëen (molenaarstaal) en de organisatie van de kerkenbouw. Ten slotte onderzocht hij de naamgeving voor de koolmees, waarvoor 93 varianten in het Limburgse dialectlandschap zijn terug te vinden en die in sommige gevallen eveneens Romaans geïnspireerd is. Omstreeks 17.30 uur sloot de voorzitter dit geslaagde jubileumcongres af, waarna op het stadhuis een glas werd uitgeschonken – helaas in afwezigheid van enig vertegenwoordiger van het stadsbestuur.