Verslag van het VLDN-congres 2007 te Echt

Op zaterdag 24 november 2007 kwamen een vijftigtal leden en belangstellenden bijeen in “Broen Café De Mert” voor het 33e congres van de Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde met als thema:

Dialecten en namen op de grens van Gelders en Guliks Limburg.

Na de opening van het congres door voorzitter dr. Pierre Bakkes neemt stadsarchivaris Lei Theelen het woord voor een historische inleiding over de Hoogtepunten uit de historie van de oude gemeente Echt. Hij schetst in grote lijnen de ontwikkelingsgeschiedenis van de voormalige gemeente Echt en illustreert het geheel rijkelijk met kaarten en afbeeldingen over de vroegere toestand.

Em. prof. dr. Willy Van Langendonck denkt als tweede spreker na over de vraag Waarom zulke belangrijke woorden als eigennamen zo moeilijk onthouden worden. In het eerste deel van zijn praatje toont hij aan dat eigennamen belangrijk en uniek zijn, wat zelfs tot uiting komt in de vorm ervan. In het kortere tweede deel gaat hij dieper in op de kwestie waarom we eigennamen dan zo snel vergeten. Hij stelt dat eigennamen aan de ene kant een handig instrument zijn om elkaar te identificeren zonder een hele beschrijving te moeten geven, maar dat we aan de andere kant net wegens het ontbreken van zo’n beschrijving of woordbetekenis geen houvast hebben om de naam even goed te onthouden als gewone woorden die wel zo’n betekenis vertonen.

De laatste spreker van de ochtendsessie is Wil Schulpen, die de Toponiemen van Susteren en Roosteren van nader bekijkt. Waar mogelijk tracht hij een wetenschappelijke verklaring te geven van de lokale plaatsnamen, maar vaak zijn er meerdere en zelfs tegenstrijdige verklaringen mogelijk. Hij laat de verschillende visies aan bod komen en schuwt ook de volksetymologische interpretaties niet.

Na een Limburgse koffietafel volgt een kleine wandeling door de stad, onder leiding van de eerste spreker van de dag, Lei Theelen. We bekijken o.a. uitvoerig de Sint-Landricuskerk, het oud gemeentehuis en kasteel Verduijnen.

Als eerste spreker van de taalkundige middagsessie treedt dr. Michiel de Vaan aan. Zijn lezing En? Wat noe? E-naslag in het Echts en daarbuiten behandelt de ∂-naklank die kan optreden in woorden als enne, waaromme, manne, enz. Hij stelt zich de vragen in welke groep woorden de naklank kan optreden, in welk gebied hij voorkomt en hoe hij taalhistorisch is ontstaan. Hij beschouwt de ∂-naklank als een klankwettig gevolg van de invloed van het toonverloop op de woordvorm, een verklaring die past bij het reeds vaker opgemerkte verschijnsel dat de toonaccenten in Limburg en het Rijnland veranderingen kunnen bewerkstelligen in de kwaliteit van klinkers en tweeklanken.

De laatste spreker is voorzitter dr. Pierre Bakkes, die enkele Isoglossen in de gemeente Echt-Susteren behandelt. Hij situeert de ligging van de verschillende woonkernen in de gemeente Echt-Susteren t.o.v. een aantal dialectologische grenzen. Zo loopt de Panninger lijn dwars door de gemeente Echt-Susteren en zijn er heel wat verschillende vormen voor woorden als oudkoud en zout te horen. Koningsbosch wijkt van de andere Echts-Susterse dialecten af door een -ee--oo- en -eu- klank in woorden waar de andere dialecten -ei--ou- en -ui- hebben, bijv. beenboomdreume vs. beinboumdruime. Bij sterke werkwoorden uit de klasse III (met een i in de beklemtoonde syllabe) doet Mariahoop niet mee met de verdoffing en ontronding van de overige woonkernen, vgl. doe drinks, hae drink vs. doe drunks, hae drunk.

De vergadering wordt afgesloten met een algemene vergadering onder leiding van het dagelijks bestuur. Op voorstel van de penningmeester wordt beslist om de jaarlijkse contributie te verhogen van 12,50 naar 15,00 euro.

De voorzitter sluit de vergadering om ca. 17.45 u. Daarna nodigt het gemeentebestuur van Echt-Susteren nog uit voor een kleine borrel ter plaatse. Tijdens de receptie brengt Piet Aben, begeleid door Ad Gijzels, enkele muzikale intermezzi.