Verslag van het VLDN-congres 2009 te Mheer

Op zaterdag 21 november 2009 kwamen een vijftigtal leden en belangstellenden bijeen in de harmoniezaal van Koninklijke Harmonie Sint-Cecilia in Mheer voor het 35e congres van de Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde met als thema:

Dialecten, namen en geschiedenis in het Zuid-Limburgse Mergelland.

Na de verwelkoming en opening van het congres door voorzitter dr. Pierre Bakkes neemt drs. Armand Opreij van Stichting Heemkunde Mheer het woord voor een historische inleiding met als titel Mheer: een Nederlands Voerdorp. Hij schetst in grote lijnen de ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis van Mheer vanaf de kolonolisatie vanuit Voeren tot de parochiale afscheiding in de zeventiende eeuw en illustreert zijn betoog rijkelijk met foto’s en kaarten.

Als tweede spreker heeft em. prof. dr. Jan Goossens het over Het Maastrichts als doodgraver van de Zuid-Limburgse dialecten. Onder die licht provocerende titel wil hij aantonen hoe Maastricht het Zuid-Limburgse dialectlandschap als het ware heeft uitgehold door overname en verspreiding van Hollandse of Brabantse vernieuwingen, waardoor het Maastricht en de omringende Zuid-Limburgse dialecten steeds minder Limburgs werden. Aan de hand van een kaart van Roukens illustreert hij o.a. hoe het Nederlandse metselaar mede door de invloed van Maastricht een wig gedreven heeft tussen het Oost-Limburgse muurder en het West-Limburgse metser. Voorts gaat hij uitgebreid in op de ontwikkelingsgeschiedenis van de rekking en ch-wegval in het woord achter in Zuid-Limburg.

De laatste spreker van de ochtendsessie is prof. dr. Joep Leerssen, die dieper ingaat op het Openbaar gebruik van dialect in een dorpsgemeenschap. Aan de hand van enkele persoonlijke anekdotes en een aantal beschouwingen over de positie van het dialect wil hij nagaan wanneer mensen dialect gebruiken en hoe die keuze bepaald wordt door het taallandschap. Hij illustreert zijn verhaal aan de hand van enkele interferenties in het Notulenboek van de Harmonie Sint-Cecilia van 1945-1963 en besluit met enkele uitweidingen over de verhouding tussen taal en dialect.

Na een Limburgse koffietafel wordt een bezoek gebracht aan het kasteel en de kerk van Mheer onder leiding van deskundige gidsen. Als eerste spreker van de dialectologische middagsessie behandelt dr. Doreen Gerritzen enkele Voornamen in Limburg, met name in Nederlands-Limburg. Zij bekijkt kort de herkomst van onze voornamen en gaat dieper in op de traditionele naamgeving en regionale verschillen aan de hand van een vergelijking van de top honderd van AOW’ers en het AKW-bestand. Zo blijkt onder meer dat Germaanse namen relatief dun bezaaid zijn in Nederland, maar vrij vaak voorkomen in Nederlands-Limburg. Ten slotte staat ze ook even stil bij de factoren die een rol spelen in de hedendaagse naamgeving.

De laatste spreker is lic. Jan Segers, die het heeft over Familienamen in de gemeente Margraten. Hij toont in hoeverre familienamen voorkomen in de verschillende deelgemeenten van Margraten en in welke mate ze aansluiten bij de algemene tendensen. In Margraten blijkt geen enkele kernnaam voor te komen (i.e. een familienaam die meer dan 100x voorkomt in de provincie en waarvan de helft van de naamdragers in een gemeente woont). Voorts komt in de top 20 van familienamen in Margraten geen enkel metroniem voor, maar o.a. wel zes patroniemen en negen beroepsnamen. Ook tussen de deelgemeenten onderling zijn er grote verschillen: de familienaam Janssen is bijv. de frequentste naam in Margraten, maar komt in Bemelen niet voor in de top 50.

Na de lezingen volgt een algemene huishoudelijke vergadering met gedeeltelijke bestuursverkiezing onder leiding van José Cajot die op de bestuursvergadering van 12 september 2009 tot voorzitter van de statutaire verkiezingsvergadering (Mheer, 21 november 2009) werd aangesteld. Hij doet de volgende constateringen. In Sint-Truiden (2006) werden verkozen voor 6 jaar: Jan Segers (secretaris), José Cajot (penningmeester), Dany Jaspers, Vic Mennen, Miet Ooms, Henk Thewissen. Per 31 december 2009 wenst Miet Ooms ontslag te nemen als bestuurslid; Jan Segers wenst ontslag te nemen als secretaris. Statutair ontslagnemend zijn op 31.12.2009: Pierre Bakkes (voorzitter), Patrick Slechten, Ton van de Wijngaard, Michiel de Vaan, Frans Walraven en Ronny Keulen. Pierre Bakkes stelt zich niet meer kandidaat voor het bestuur. De andere uittredende leden stellen zich kandidaat om hun bestuursmandaat met 6 jaar te verlengen. Ronny Keulen stelt zich kandidaat om de termijn van Jan Segers als secretaris (die tot eind 2012 loopt) uit te doen.

De voorzitter van de verkiezingsvergadering constateert dat er voor de acht openstaande bestuursfuncties (13 min 5) slechts vijf kandidaten zijn. De vergadering

  • aanvaardt vervolgens eenstemmig alle ontslagen;
  • verlengt tot eind 2015 het bestuursmandaat van Patrick Slechten, Ton van de Wijngaard, Michiel de Vaan, Frans Walraven en Ronny Keulen;
  • verkiest Michiel de Vaan als voorzitter tot eind 2015;
  • en verkiest Ronny Keulen als secretaris tot eind 2012.

De dag wordt afgesloten met een optreden van Laur Rutten en een receptie die aangeboden wordt door het gemeentebestuur van Margraten.